0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Uyku terörleri, çığlık atma veya ağlama, yoğun korku ve bazen tam olarak uyanık değilken kol ve bacak sallama anlarıdır. Gece terörleri olarak da bilinen uyku terörleri uyurgezerliğe yol açabilir. Uyurgezerlik gibi uyku terörleri de bir tür parasomnidir. Parasomniler, uyku sırasında rahatsız edici veya garip davranışlar veya deneyimlerdir. Bir uyku terörü genellikle saniyelerden birkaç dakikaya kadar sürer, ancak daha uzun sürebilir. Uyku terörü 1 ila 12 yaş arasındaki çocuklarda görülebilir. Yetişkinlerde çok daha az görülür. Uyku terörü, uyku terörü yaşayan kişinin etrafındakiler için korkutucu olsa da, genellikle endişe edilecek bir durum değildir. Çoğu çocuk ergenlik çağına geldiğinde uyku teröründen kurtulur. yku terörü, yeterli uyku almada sorunlara yol açıyorsa veya güvenlik riski oluşturuyorsa tedavi edilmesi gerekebilir.

Gece terörü belirtileri nelerdir? Uyku terörü sırasında kişi neler yaşar?

Uyku terörü kabuslardan farklıdır. Kabus kötü bir rüyadır. Kabus gören kişi rüyadan uyanır ve detayları hatırlayabilir. Uyku terörü gören kişi uykuda kalır. Çocuklar genellikle sabahları uyku terörü hakkında hiçbir şey hatırlamazlar. Yetişkinler uyku terörü sırasında gördükleri bir rüyanın bir kısmını hatırlayabilirler. Uyku terörleri genellikle uykunun ilk bölümünde ve nadiren şekerlemeler sırasında meydana gelir.

Uyku terörü sırasında kişi şunları yaşayabilir:

• Çığlık atar, bağırır veya ağlar,

• Yatakta otur ve korkmuş görünür,

• Gözlerini büyüterek bakar,

• Terler, ağır nefes alır, nabzı hızlı atar, yüzü kızarır ve göz bebekleri büyür,

• Uyandırılması zordur ve uyandırıldığında da kafası karışık olabilir,

• Ertesi sabah olayla ilgili hiçbir şey hatırlamaz.

Gece teröründe ne zaman doktora görünmeli?

Ara sıra görülen uyku terörleri genellikle endişe edilecek bir durum değildir. Çocuğunuzda uyku terörü varsa, rutin bir çocuk muayenesinde bundan bahsedebilirsiniz. Ancak kendiniz veya çocuğunuz için endişeleriniz varsa, özellikle uyku terörleri şu durumlarda doktorunuzla veya başka bir sağlık uzmanıyla daha erken görüşün:

• Sık gerçekleşiyorsa,

• Uyku terörü yaşayan kişinin veya diğer aile bireylerinin uykusunun düzeni bozuluyorsa,

• Güvenlik endişelerine veya yaralanmalara yol açabilir haldeyse,

• Gündüzleri aşırı uyku hali veya günlük aktivitelerde sorun gibi semptomlara neden oluyorsa doktora görünmekte fayda var.

Gece terörü neden olur?

Uyku terörü bir tür parasomnidir. Parasomni, uyku sırasında rahatsız edici veya garip bir davranış veya deneyimdir. Uyku terörü yaşayan kişiler, ataklar sırasında uykudan tamamen uyanmazlar. Görünüşleri uyanık olduklarını düşündürebilir, ancak kısmen uykuda kalırlar. Uyku terörüne birçok neden katkıda bulunabilir, örneğin:

• Ciddi uyku eksikliği ve aşırı yorgunluk

• Stres

• Uyku düzeninde değişiklikler, seyahat veya uyku kesintileri

• Ateş

Uyku terörü bazen uykuyu etkileyen durumlar tarafından tetiklenebilir, örneğin:

• Uykuda solunum bozukluğu

• Huzursuz bacak sendromu

• Bazı ilaçlar

• Depresyon ve anksiyete gibi ruh hali bozuklukları

Ailede uyku terörü veya uyurgezerlik öyküsü olan kişilerde uyku terörü daha sık görülür.

İlginizi çekebilir: Hangi yaşta kaç saat uyumalı?

Çocukların uyku öncesi artan yakınlık ihtiyacı

Çeşitli araştırmalarda çocuklarda uyku bozukluklarının %20-30 oranında yaşandığı; 2-15 yaş arası çocukların %27’sinde uykuya dalma güçlüğü, %25’inden fazlasında ise gece sık uyanmalar görüldüğü saptanmıştır. Yapılan araştırmalarda, gece terörü için bulunan sonuçlar ise oldukça değişkendir. %2-6 oranları arasında, diğer uyku bozukluklarına göre daha az görüldüğü kabul görmektedir. Bir uyku bozukluğu olan gece terörü, çocukları savunmasız bırakan, ebeveynlere çaresiz hissettiren bir durumdur. Çeşitli araştırmalarda çocuklarda uyku bozukluklarının %20-30 oranında yaşandığı; 2-15 yaş arası çocukların %27’sinde uykuya dalma güçlüğü, %25’inden fazlasında ise gece sık uyanmalar görüldüğü saptanmıştır. Yapılan araştırmalarda, gece terörü için bulunan sonuçlar ise oldukça değişkendir. %2-6 oranları arasında, diğer uyku bozukluklarına göre daha az görüldüğü kabul görmektedir.

Diğer uyku bozukluklarına nazaran daha az görülen bu uyku bozukluğu kendini, tekrarlayan bir şekilde uyku döngüsünün ilk yarısında aniden panik içinde uyanma, çığlık atma, terleme, çarpıntı, hızlı nefes alma gibi semptomlarla belli eder. Çocuk bu esnada çevresiyle bağlantıda değildir, olan bitenin farkında değildir. Kısmen hala uykuda olduğu için sizinle bağlantı kuramaz, sakinleştirilemez ve teselli edilemez. Ertesi sabah uyandığında yaşadığı gece terörünü hatırlamaz.Gece terörünün mutlaka psikolojik bir nedenle, örneğin yaşanan kötü bir olay, gergin ortamla ilişkili olması beklenmemelidir fakat ruhsal travma yaşamak, hassas, kaygılı bir yapıda olmak yatkınlığı artırabilir. Genellikle ayrılık kaygısı yaşayan çocuklarda daha sık görülür. 7 yaş öncesinde daha sıktır. 9 yaşından sonra sıklığı azalır.

Gece terörü esnasında ebeveyn ne yapmalı?

• Sakin kalın

• Bu durumun ciddi bir hastalığa neden olmayacağınız kendinize hatırlatın.

• Çocuğunuzun ertesi günü bu durumu hatırlamayacağını unutmayın.

• Çocuğunuzun uykuda olduğunu ve ani hareketlerden kaçınmanız gerektiğini bilin.

• Çocuğunuzun güvenliğini sağlayarak kendisini yaralamasına engel olun.

• 2-3 aydan uzun süre devam eden durumlarda mutlaka çocuk psikiyatri ya da çocuk nöroloji uzmanına danışın.

Çocuklarda gece terörü genellikle kendi kendine son bulur ancak;

• Çocuğunuz uyku saatlerinde telaşlanmaya başladıysa

• Evinizde sürekli bir gece terörü gerginliği yaşanıyorsa

• Uyku düzeni gittikçe daha kötü bir hal alıyorsa

• 2-3 aydan daha uzun süredir devam ediyorsa yardım almalısınız.

Gece teröründe tedavi yöntemleri nelerdir?

• Uyku rutinlerinizde ufak değişiklikler yapın.

• Uyku hijyenini sağladığınızdan emin olun.

• Odanın havasını temiz ve hafif serin tutmaya özen gösterin.

• Çocuğunuzun aşırı yorgun bir şekilde yatağa girmemesini sağlayın.

• Yaptığınız fiziksel değişikliklerden fayda görmezseniz doktorunuzdan destek alın.

• Çoğunlukla EEG bulguları normal olsa da mutlaka ayrıntılı bir klinik değerlendirme ile birlikte epilepsi, santral sinir sisteminin organik hastalıkları ayrıcı tanısı yapılmalı, EEG değerlendirmesi istenmelidir. Bu süreçten kaçınmayın.

• Her şey yolunda görünüyorsa bir çocuk terapistinden destek almayı ihmal etmeyin.

Referanslar

“Sleep terrors (night terrors).” Şuradan alındı: https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/sleep-terrors/symptoms-causes/syc-20353524

Elana Pearl Ben-Joseph “What are Night Terrors?” (2017) Şuradan alındı: https://kidshealth.org/en/parents/terrors.html , https://www.nightterrors.org/

Haber Kaynak : HTHAYAT.HABERTURK.COM

“Yayınlanan tüm haber ve diğer içerikler ile ilgili olarak yasal bildirimlerinizi bize iletişim sayfası üzerinden iletiniz. En kısa süre içerisinde bildirimlerinize geri dönüş sağlanılacaktır.”