ABD’nin seçilmiş başkanı Donald Trump son günlerde dikkat çeken çıkışlarının dozajını artırdı. Kanada ve Grönland’ı gözüne kestiren Donald Trump, Panama Kanalı ve Meksika Körfezi için de planlarını açıkladı. Trump, Kanada için 51. eyalet ifadelerini kullandı ve ülkenin ABD’ye ait olduğunu gösteren haritayı sosyal medya hesabından dünyaya duyurdu. Kanada’da istifa edeceğini açıklayan Başbakan Justin Trudeau “mümkün değil” mesajını verse de Trump’ın seçim döneminde en büyük destekçisi olan ve A takımında yer alan ünlü milyarder Elon Musk da eş zamanlı olarak Trudeau’ya “ne söylediğinin önemi yok” şeklinde yanıt verdi.
Peki Donald Trump’ın tüm bu açıklamaları ne anlama geliyor? Yeni dönemde ABD yayılmacı bir politika mı izleyecek? Kanada, Grönland, Panama Kanalı ve Meksika Körfezi çıkışlarının arkasında neler var?
Prof. Dr. Aylin Ünver Noi
SETA Vakfı Kıdemli Uzmanı Prof. Dr. Aylin Ünver Noi konuyla ilgili sabah.com.tr’nin sorularını yanıtladı, yeni dönemde Donald Trump’ın ve ABD yönetiminin uluslararası arenada nasıl bir politika izleyeceğine ışık tuttu.
“ABD EN BÜYÜK RAKİP OLARAK ÇİN’İ GÖRÜYOR”
Donald Trump’ın ilk başkanlık döneminde kullandığı ‘ABD’yi yeniden büyük yapacağım’ sloganını hatırlatan Prof. Dr. Aylin Ünver Noi, yeni dönemde de bu anlayışla Trump’ın ilk olarak hedefindeki ülkenin Çin olduğunu ve ABD’nin en büyük rakibi olarak bu ülkeyi gördüğünü söyledi.
Çin’in Latin Amerika’da geliştirdiği ilişkiler ve yatırımlarına vurgu yapan Prof. Dr. Noi, bunun sadece ticari boyutta olmadığını liman yapımından, lityum gibi çok değerli madenlerin çıkarılmasına, enerji işbirliklerine kadar varan çok boyutlu bir anlayışın söz konusu olduğunu ifade etti.
Donald Trump’ın bu bölgede Çin’in önünü kesmek istediğini söyleyen Prof. Dr. Aylin Ünver Noi, ABD’nin 1800’lü yıllarda uyguladığı “Avrupa’nın işlerine karışmam, Avrupa’da benim bölgelerime karışmamalı” şeklindeki Monroe Doktrini’ni hatırlattı ve ABD’nin günümüzün süper güç ülkeleri Rusya ile Çin’in de aynı bölgede hegemonya kurma planlarını engellemek istediğini ifade etti.
Çin’in Arjantin’de bir uzay üssü olduğunu, ABD’ye karşı istihbarat amaçlı kullanma potansiyeli de taşıdığının altını çizen Prof. Dr. Noi, “Uzay üssü, limanlar ve altyapı yatırımlarının askeri üsse dönme ihtimali var.” dedi. Noi, “Latin Amerika, Karayipler ve özellikle Panama Kanalı’nın öne çıkmasını bu açıdan okumak gerekiyor.” ifadelerini kullandı.
TRUMP’IN GRÖNLAND ÇIKIŞININ PERDE ARKASI…
Donald Trump, Grönland’ı kontrol edebilmek için gerekirse askeri güç kullanabileceğini ima etti ve “Belki bir şeyler yapmamız gerekebilir. Ekonomik güvenliğimiz için buna ihtiyacımız var.” dedi.
SETA Vakfı Kıdemli Uzmanı Prof. Dr. Aylin Ünver Noi, Trump’ın Grönland çıkışının perde arkasına da açıklık getirdi.
Grönland’da iklim değişikliğiyle birlikte buzulların eridiğini ve birtakım değerli madenlerin ortaya çıkma durumunun söz konusu olduğunu söyleyen Noi, “Rusya, Çin ile beraber işbirlikleri yapıyor. Amerika’da bu amaçla uzunca bir süredir bunu kırmaya yönelik bir çaba içerisinde.” dedi. Finlandiya ve İsveç’in NATO üyeliklerinin de sadece Rusya tehdidi nedeniyle olmadığını söyleyen Noi, bu 2 ülkenin arktik bölgeye (Kuzey Kutup Dairesi) yakın olmalarından dolayı Rusya ve Çin’in etkisine karşı NATO İttifakı’nın güçlendirilme amacı taşındığını kaydetti. Uluslararası arenada oluşan bu durumun 1800’lü yılları hatırlattığını söyleyen Noi, “O dönemde de Louisiana’nın Fransa’dan satın alınması gibi bir durum vardı. Bugün biz Grönland’ın Danimarka’dan satın alınması gibi bir durumu konuşuyoruz.” ifadelerini kullandı.
“HEDEFLERDEN BİRİ ÇİN-RUSYA ORTAKLIĞINI ZAYIFLATMAK”
Dünyadaki politik düzene vurgu yapan Prof. Dr. Aylin Ünver Noi, ABD, Rusya ve Çin’in BM Güvenlik Konseyi Daimi Üyesi olduğunu hatırlattı. Prof. Dr. Noi, “Bugün, Kırım’ın ilhakıyla başlayan Doğu Ukrayna’nın işgal edilmesiyle devam eden farklı bir politik anlayış var. Çin’in yine Tayvan, Hong-Kong ve Uygur üzerindeki düşüncesini biliyoruz. Çin Denizi’nde hegemonya kurma çabalarını görüyoruz.” dedi. 3 büyük gücün uyguladıkları politika ve attıkları adımlar karşısında diğer devletlerin de karşı bir duruş sergilemesinin mevcut BM yapısıyla mümkün olmadığını söyleyen Noi, “Çünkü karar alma mekanizmalarını tıkıyorlar. ABD’nin de yeni düzenin ve rekabetin parçası olarak bu politikaları uygulamaya başladığını görüyoruz.” sözlerini kullandı.
Prof. Dr. Noi, Trump yönetiminin Ukrayna savaşını bitirmek istemesinin altında yatan sebeplerden birinin de Rusya’yı yanına çekmek ve Çin-Rusya ortaklığını zayıflatmak olduğunu belirtti.
“BUGÜN ULUSLARARASI SİSTEMİN ZAAFLARI VAR”
“Kanada ABD’nin olmalı” çıkışıyla kriz yaratan Donald Trump ayrıca başkanlık görevini devraldığında Kanada’dan gelen tüm ürünlere yüzde 25 gümrük vergisi uygulayacağını duyurdu.
SETA Vakfı Kıdemli Uzmanı Prof. Dr. Aylin Ünver Noi, Trump’ın ticari yaklaşımına parantez açtı. Trump’ın küreselleşme ve serbest ticarete karşı bir politikası olduğunu söyleyen Noi, yeni yönetimin ABD’yi öncelediğini yeri geldiğinde ittifak yaptığı partnerleri için bile bu tür tarifeler uygulayabileceğini kaydetti.
Aylin Ünver Noi sözlerini şöyle noktaladı:
1800’lerde ABD’nin büyümesi de böyle oldu. 13 eyaletle başlayan daha sonra satın almalarla diğer farklı işgallerle coğrafyasını genişleten bir ABD vardı. O dönemde uluslararası hukuk, uluslararası örgütler bunun önüne geçebilecek yapı-sistem de yoktu. Bugün o sistemin zaafları var, Rusya’nın Ukrayna işgalini görüyoruz kimse birşey yapamıyor, İsrail’in Gazze’de yaptıkları ortada… Uluslararası sistemin de bu zaaflarından faydalanarak büyük/güçlü devletlerin istediklerini, taleplerini canları istediği gibi gerçekleştirmeye çalıştıkları bir dönem yaşıyoruz. Buna Çin, ABD ve Rusya dahil. Bunların arasında çok büyük bir rekabet var. Esas rekabet Çin-ABD arasında. Trump’ın buradaki amacı Rusya’yı Çin’in yanından çekmek.
Haber Kaynak : SABAH.COM.TR
“Yayınlanan tüm haber ve diğer içerikler ile ilgili olarak yasal bildirimlerinizi bize iletişim sayfası üzerinden iletiniz. En kısa süre içerisinde bildirimlerinize geri dönüş sağlanılacaktır.”
News
